[csvnam]

Trong một chuyến về với khách sạn cửa lò , nhạc sỹ - thi sỹ tài hoa Nguyễn Trọng Tạo đã nói rằng: "Tôi đến với thị xã biển không chỉ một lần. Lần nào nét duyên dáng của sóng nước con người nơi đây cũng tạo cho tôi những trải nghiệm và xúc cảm mới mẻ để mến yêu , để sáng tác". Dễ thường , không chỉ Nguyễn Trọng Tạo mới có cảm nhận như vậy về xứ biển nơi này. Bởi dẫu chỉ mới 20 năm , nhưng "nàng tiên biển" Cửa Lò đã liên tiếp thay màu áo , mới đến ngỡ ngàng với du khách mỗi lần ghé thăm. Để từ đó , tiếng thơ văng vẳng và lời hát thiết tha vẫn bồng bềnh níu giữ , bảng lảng như một tia nắng mặt trời mọc nơi đảo nhỏ Lan Châu hay ấm nồng hơi biển mỗi sáng thuyền về bến cá.
Trải qua bao thăng trầm thời kì , xứ biển duyên lành đã có nhiều bạn hữu , khách quý đến thăm. Nhà thơ , nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo đã ghé qua xứ hoa hải cúc Cửa Lò không chỉ một lần. Và cũng đã cảm loài hoa hay con người nơi này mà ông đã viết bài thơ "Chiều đảo xa" , cũng đã được phổ nhạc và nhiều ca sỹ tên tuổi trình diễn khá thành công. Không biết , lúc ở phía bờ , thi sĩ - nhạc sỹ đã dõi ra hòn Mắt hay Song Ngư xa mờ để đồng cảm cùng những quân nhân biển mà viết nên những câu thơ thiết tha đến nhường này "Có quân nhân nhớ màu hoa cúc biển/ Màu kim hoa nỗi nhớ hoàng hôn/ Lặng nghe quân nhân hát về loài hoa/ Mang tên người con gái rất dịu hiền/Anh đã yêu , anh đã hẹn anh đã chờ/ Anh hẹn anh chờ anh thương màu hoa ấy". Sau khi phổ nhạc , bài hát mang một cái tên khác , đó là "Tình ca hoa cúc biển". Gồm: Thi sỹ Nguyễn Trọng Tạo kể rằng: "Năm 1999 tôi ra đảo Ngư và viết cho quân nhân trên đảo bài hát này. Bài hát được Đài truyền hình Nghệ An đưa dự liên hoan truyền hình Cả nước đạt Huy chương Bạc. 7 năm sau , ca sĩ Thanh Lâm hát phục vụ người ốm quân nhân Trường Sa , được những quân nhân đảo công kênh đi một vòng. Đây là một kỷ niệm đẹp giữa tôi và những bạn hữu Cửa Lò".

nếu như nói về những tác phẩm thơ , nhạc dành riêng cho Cửa Lò , thì khó có xác xuất đong đếm bằng con số hữu hình. Bởi những sáng tác đó cũng giống như đem động vật của người nghệ sỹ với xứ biển , luôn ầm ào và thao thức như con sóng muôn đời không ngủ. Đã có hàng trăm bài hát , hàng ngàn bài thơ chỉ để vọng về miền biển xưa cũ. Có người tên tuổi đã đi cùng năm tháng như cố nhạc sỹ trần gian cũng đã dành tặng Cửa Lò sáng tác "Tiếng gọi Cửa Lò". Qua sự thể hiện mượt mà của 2 ca sỹ Quốc Khánh - Hương Giang , người nghe những muốn được tìm đến , được phản hồi mà chìm sâu cùng đắm say lời hát "Ước gì em lại về theo anh , hát với Cửa Lò với bãi bờ xanh xanh/ Ngồi nghe làn sóng xô , mà xôn xang nỗi nhớ...".
Trong bài hát "Lời biển" của Đình Quang - Xuân Sơn , ta lại được biết đến một Cửa Lò thiết tha , tích trữ tình. Nơi đó , cát , gió , hàng dương và bờ bãi như vẫn không bao giờ quên người đến với xứ biển một mùa xưa đã qua: "Cát vẫn in dấu chân em khi em hồi trang anh/Gió còn giữ hương tóc em khi em hồi trang anh/Hòn Ngư vẫn nhớ mong tình em/Mùa Thu tím trong lời ru của mẹ/Mùi hoa cúc biển quyện vào rừng dương.. Lan Châu ...". Còn với ca sỹ Minh Nhật , lại đã gửi lòng mình với niềm nhớ của riêng mình trong ca khúc "Ký ức Cửa Lò": "Cửa Lò ơi ! Biển của tôi ơi !Với Hòn Ngư , Đảo Mắt thân thương/Từng đoàn thuyền đua nhau vượt sóng/Để chiều về tôm cá đầy khoang...".
Những nghệ sỹ tài danh của miền đất khác viết về Cửa Lò là vì mến , vì yêu xứ biển hiền hòa , duyên dáng và đẹp đến nao lòng qua một đôi lần ghé thăm. Nhưng cũng có không ít người con của đất này ra đi , quay quắt nhớ về để rồi trải lòng mình qua những bài thơ , hát khúc. Hãy thử lắng hồn lại , nghe chút tâm tư của người xa quê gửi về từ xa xăm ngàn dặm: "Anh vẫn đợi em , nơi biển Cửa Lò minh mông xanh/ hải âu chao mình trên biển bạc/ Thực trăm phần anh ngỡ là mơ/ Về đây với biển trong tình anh/ Về đây với Lan Châu đảo xanh/ Bao lứa đôi hò hẹn trăng vàng dát ngọc xuống biển đêm/ Không quên những ngày hè bỏng cháy/ Cùng anh hát câu xa khơi năng tỏa người ơi/ Đững phai lạt năm tháng trong nhau/ Về với nhau , về với biển/ Sóng sánh cát trắng tình người trôi". Đây là lời bài hát "Cửa Lò , tình yêu và nỗi nhớ" , một trong nhiều ca khúc viết về du lịch cửa lò thân yêu của nhạc sỹ An Tuyên. Chị vốn ra đời trên làng chài Nghi Thủy. Dẫu đi xa , "nên nổi" ở xứ người , nhưng trong sâu thẳm trái tim , vẫn còn nóng bỏng một An Tuyên nghệ sỹ , luôn hướng về xứ biển dấu yêu. Nỗi nhớ đó đã được chị trải ra bằng nhiều ca khúc , bài hát thành công. Dễ thường , một phần dòng máu đa cảm và trái tim nghệ sỹ ấy chị được thừa hường từ ông ngoại Võ Văn Di ( tác giả các ca khúc nổi tiếng: Bài ca thống nhất , Gửi Huế thân yêu và nhiều nhạc phẩm không lời khác ).

Có một người nguyên là học sinh cũ của trường cấp 3 Nghi Lộc 1 từ niên khóa 1970 - 1973 là ông Hồ Thế Thắng , nay tóc đã bạc , chân đã có phần chậm. Một chiều chưa xa , về dạo bước trên cát trắng xứ biển , bổi hổi mà viết nên bài thơ "Cửa Hội mến thương" , được nhạc sỹ Nguyễn Đình Hoàng Hiệp phổ nhạc. Đây là 1 trong 13 ca khúc viết về đầu đề "Cửa Lò tôi yêu": "Ai đi mô về mô , nhớ về thăm quê tôi Cửa Hội/ Đường mặt trời mọc 4 mùa sóng dội , đảo Song Ngư én liệng đón xuân về...". Tuân phục thơ , như được thấy cả một không phận biển Cửa Lò được thu gọn lại trong một bức tranh ấm nồng đem động vật của người xa gửi về. Nơi đó , có con đường mặt trời mọc chạy dài như tư niệm , có cánh én dập dờn liệng về nơi đảo Song Ngư...
Còn rất nhiều , rất nhiều những đem động vật mà tâm hồn của biết bao nhiêu nghệ sỹ chuyên nghiệp cũng như những người biết rung động trân trọng , đắm say viết về Cửa Lò. Họ đã như nữ thi sỹ đá hoa , đến cùng Cửa Lò để "Ta mang về hồn biển - hồn thơ/Bến Song Ngư nghiêng bờ cát trắng/Tay trong tay ôm ngàn cánh võng/Ngắm câu sau những cơn mưa…".
Và trong tràn trề văn hoa những giai điệu , vần thơ lại hoài nhớ về một vùng cát trắng cách nay trên 500 năm có lẻ. Từ khi người con cả của Cương quốc công về với chốn này để khai dân , lập ấp. Hay từ lúc miền duyên hải xứ biển được cơ duyên mà lớn lên thành phố xã biển bây giờ. Cũng không nhớ tôi và bạn đã được diện kiến miền này bao lăm lần. Chỉ nhớ rắng , bao lăm lần là bấy nhiêu nỗi hò hẹn. Lúc nào cũng với cảm nhận như là "tương kính như tân". Nghĩa rằng tôi cũng đã hò hẹn hay sao mà như đã se duyên với cát trắng , biển xanh của một miền trời nước và những tâm hồn nghệ sỹ chọn điểm hò hẹn để gặp nhau? Đến ngày 2/5 này , hướng đến kỷ niệm 20 năm thành lập thị xã , cũng là lần thứ 10 Các quy định “Đượm tình khúc hát dân ca - Nối vòng tay biển” sẽ được tinh ranh đón chào bạn hữu muôn nơi về đây góp cùng cửa lò biển hát "Ai gừng cay muối mặn/Ai lên thác xuống ghềnh/Ai người đi xa biền biệt có phản hồi đây Cửa Lò?"