Vệ tinh đầu tiên của Việt Nam

[tvptrading]

Vinasat 1: vệ tinh đầu tiên của Việt Nam
Mô hình vệ tinh Vinasat 1
TTCT - Ngày 18-4-2008, lúc 19g16 giờ Kourou (tỉnh Guyane thuộc Pháp) tức 5g16 sáng 19-4 giờ Hà Nội, tên lửa Ariane 5 sẽ rời mặt đất, đưa vệ tinh VINASAT 1 lên không gian. Hành trình đó sẽ như thế nào?
13 năm thai nghén
13 năm - thời gian không ngắn song cần thiết đối với sự ra đời của vệ tinh viễn thông đầu tiên của VN. Nếu tính từ thời điểm vệ tinh đầu tiên trên thế giới Sputnik 1 được Liên Xô phóng lên quĩ đạo thì đã hơn 40 năm. Cho đến nay, trên quĩ đạo đã có gần 300 vệ tinh thương mại đang hoạt động, cung cấp hàng loạt dịch vụ viễn thông hữu ích cho con người. Riêng châu Á đã có 80 vệ tinh của 20 nhà khai thác. Các nước trong ASEAN đã sở hữu vệ tinh trước VN gồm Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Singapore, Philippines.
Thật ra, VN bắt đầu sử dụng thông tin vệ tinh từ những năm 1980 thông qua hệ thống InterSputnik của Liên Xô. Từ năm 1990, VN tăng cường đầu tư các trạm mặt đất để sử dụng vệ tinh Intelsat của Úc và từ năm 1991 bắt đầu phát truyền hình qua vệ tinh. Đây cũng là thời điểm mà nhu cầu sử dụng vệ tinh trong nước gia tăng mạnh mẽ và chúng ta nhận ra việc thuê vệ tinh của nước ngoài quá tốn kém trong khi lại không chủ động được về dung lượng. Ý tưởng VN phải có một vệ tinh riêng được manh nha.
Năm 1995, Tổng cục Bưu điện đề xuất xây dựng dự án phóng vệ tinh và được Chính phủ đồng ý. Tổng công ty Bưu chính viễn thông VN (nay là Tập đoàn Bưu chính viễn thông VN - VNPT) được giao xây dựng dự án và năm 1998 báo cáo tiền khả thi dự án được Chính phủ thông qua. Năm 1999 Chính phủ thành lập Ban chỉ đạo quốc gia dự án Vinasat. Năm 2001, Bộ Khoa học - công nghệ và môi trường phê duyệt Vinasat là một trong các nội dung chủ yếu của chương trình khoa học, công nghệ trọng điểm cấp nhà nước giai đoạn 2001-2005. Năm 2002, Chính phủ thông qua các nội dung cơ bản của báo cáo nghiên cứu khả thi dự án Vinasat.
Song song với khoảng thời gian trên là hàng loạt công việc được xúc tiến. Khó khăn và kéo dài nhất là quá trình đàm phán quĩ đạo của Vinasat 1. Sau khi xác định quĩ đạo 132 độ Đông là vị trí lý tưởng cho Vinasat 1, các cơ quan chức năng đã làm việc với 27 quốc gia có liên quan để thỏa thuận cho VN sở hữu quĩ đạo 132 độ Đông mà không ảnh hưởng đến các vệ tinh khác đang hoạt động xung quanh. Những cuộc đàm phán “xương xẩu” nhất được nhắc đến là với Nhật Bản, Tonga, Trung Quốc, Indonesia, Nga - những quốc gia đã có vệ tinh hoặc đã đăng ký quĩ đạo cùng vị trí hoặc ở vị trí lân cận quĩ đạo 132 độ Đông. Mãi đến tháng 2-2005 việc đàm phán quĩ đạo mới cơ bản hoàn thành và VNPT chính thức được giao làm chủ đầu tư dự án.
Trong khi đó, đến cuối năm 2007, Chính phủ Hoa Kỳ mới cấp cho Lockheed Martin - nhà sản xuất Vinasat 1 - giấy phép chuyển giao công nghệ vệ tinh cho VN. Chính việc kéo dài thời gian đàm phán quĩ đạo và việc cấp phép đã khiến thời điểm phóng vệ tinh Vinasat 1 chậm hơn so với dự kiến khoảng bảy năm.
Chuẩn bị đến “nhà” mới
Sản xuất vệ tinh Vinasat 1
Đến nay, VNPT cho biết Vinasat 1 đang trong thời gian hoàn tất những khâu chuẩn bị cuối cùng trước giờ phóng. Được chuyển ra bãi phóng từ ngày 6-3 vừa qua, Vinasat 1 phải trải qua các công đoạn đo thử thông số kỹ thuật, tích hợp vào tên lửa đẩy, bơm nhiên liệu... Đồng hành lên quĩ đạo cùng Vinasat 1 lần này còn có vệ tinh Star One C2 của Brazil. Ông Richard Bowles, giám đốc khu vực Đông Nam Á của Arianespace (hãng phóng vệ tinh), cho biết tên lửa đẩy Ariane 5 sẽ đưa Vinasat 1 lên quĩ đạo sau khoảng 34 phút 10 giây kể từ khi rời bệ phóng. Phương án phóng kép cho phép cả VN và Brazil cùng tiết kiệm được một khoản chi phí đáng kể.
Ông Richard Bowles khẳng định việc phóng kép vẫn đảm bảo thành công bởi Vinasat 1 chỉ nặng gần 3 tấn và Star One C2 nặng gần 5 tấn, trong khi Ariane 5 có khả năng đẩy tới 9 tấn. Theo lịch trình, khi tới quĩ đạo chuyển đổi thì Star One C2 sẽ rời tên lửa đẩy trước do vệ tinh này được đặt trên vệ tinh Vinasat 1. Bảy phút sau đó Vinasat 1 cũng sẽ được tách khỏi Ariane 5 và một tên lửa điều chỉnh sẽ đưa Vinasat 1 vào vị trí 132 độ Đông, cách Trái đất khoảng 35.768km. Tại vị trí này, Vinasat 1 sẽ phủ sóng tới toàn bộ khu vực Đông Nam Á, đông Trung Quốc, Ấn Độ, bán đảo Triều Tiên, Nhật Bản, Úc, Hawaii.
Trong ba tuần đầu đến “ngôi nhà” của mình, Vinasat 1 sẽ được nhà thầu kiểm tra các chỉ tiêu chất lượng trước khi bàn giao cho VNPT khai thác từ ngày 8-5. Trong quá trình hoạt động, nếu Vinasat 1 bay chệch khỏi quĩ đạo thì hệ thống các động cơ phản lực theo nhiều hướng khác nhau trên Vinasat 1 sẽ giúp nó trở lại vị trí ban đầu dưới sự điều khiển của các trạm mặt đất tại Hà Tây hoặc trạm dự phòng ở Bình Dương.
Chủ quyền không gian
“Sở hữu vệ tinh không chỉ là việc khẳng định chủ quyền của VN trên quĩ đạo không gian mà còn là cơ hội để VN nâng cao năng lực mạng lưới, chất lượng dịch vụ thông tin - truyền thông” - ông Bùi Thiện Minh, phó tổng giám đốc VNPT, khẳng định. Với dung lượng truyền dẫn tương đương 10.000 kênh thoại, Internet, truyền số liệu hoặc 120 kênh truyền hình, Vinasat 1 sẽ cung cấp hai loại dịch vụ cơ bản là cho thuê băng tần vệ tinh và các dịch vụ trọn gói như kênh thuê riêng, phát hình lưu động, truyền hình từ xa, đào tạo từ xa... “Điều đó sẽ giúp VN sớm hoàn thành việc đưa các dịch vụ viễn thông, Internet, truyền hình đến tất cả các vùng sâu, vùng xa, hải đảo... những nơi mà các phương thức truyền dẫn khác khó có thể vươn tới được”.
Để chuẩn bị đưa Vinasat 1 vào khai thác, VNPT đã ký thỏa thuận ghi nhớ sử dụng vệ tinh với các đối tác trong nước gồm Đài truyền hình VN, Đài Tiếng nói VN, Đài truyền hình TP.HCM, Đài phát thanh - truyền hình Hà Nội, Đài truyền hình Bình Dương, Đài truyền hình kỹ thuật số VTC, cùng các doanh nghiệp như Tổng công ty Viễn thông quân đội, Tổng công ty Viễn thông toàn cầu...
Ước tính ban đầu là sau 9-10 năm Vinasat 1 đi vào hoạt động mới thu hồi được vốn. Tuy nhiên, khả năng thu hồi vốn chỉ sau 5-7 năm cũng đã được dự báo nếu nhu cầu sử dụng vệ tinh tại VN tăng mạnh. Thậm chí, khả năng VN sẽ phóng tiếp vệ tinh thứ hai để đáp ứng nhu cầu thị trường cũng đã được tính đến.
Vệ tinh Vinasat 1 được hoàn thành trong xưởng sản xuất của Lockheed Martin
Vinasat 1 là loại vệ tinh trung bình, cao 4m, trọng lượng thô 1,1 tấn, sau khi bơm nhiên liệu sẽ nặng 2,6 tấn. Tuổi thọ 15-20 năm, dung lượng 20 bộ phát đáp trên băng tần C và Ku, tương đương với 10.000 kênh thoại, Internet, truyền số liệu hoặc 120 kênh truyền hình.
Vinasat 1 có hai phần thiết bị: phần tải chính gồm ăngten phát, ăngten thu, các thiết bị điện tử trợ giúp việc truyền dẫn sóng và phần nền gồm hệ thống trợ giúp phần tải chính hoạt động như hệ thống đẩy, nguồn điện, hệ thống điều khiển nhiệt độ, điều khiển trạng thái bay...
Vinasat 1 trị giá trên 200 triệu USD, được sản xuất trên công nghệ khung A2100 - công nghệ tiên tiến nhất của Lockheed Martin (Mỹ) được đưa vào khai thác thương mại từ năm 1996. Hiện có khoảng 30 vệ tinh thương mại trên thế giới sử dụng công nghệ này và đang hoạt động ổn định trên quĩ đạo. Hãng Arianespace (Pháp) sẽ đảm nhiệm phần phóng vệ tinh lên quĩ đạo từ Trung tâm vũ trụ Guyane (lãnh thổ hải ngoại của Pháp). Hai nhà bảo hiểm gốc là Bảo Việt và Bảo hiểm Bưu điện sẽ bảo hiểm vệ tinh với trị giá 177 triệu USD.
KHIẾT HƯNG
chi tiết xem ở đây:http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/In...&ChannelID=119