Du lịch Hội An không còn ảo mộng

[tcknhi]

Trong bối cảnh biến động nhiều tới mức du khách cả thế giới đều cân nhắc trước mỗi chuyến du lịch , Hội An cũng nhận ra thời kỳ sống khỏe , sống no đủ với những tài nguyên di sản cấu trúc , văn hóa của tiền nhân để lại đã bắt đầu qua đi.

Đọc E-paper

Môi trường xuống cấp
Sự lo âu , sợ và luống cuống phát ra hàng đầu từ các doanh nghiệp làm lao vụ trước việc 50% số lượt khách không sử dụng lao vụ tại chỗ khiến họ phải có một cuộc mổ xẻ nhìn đúng vào thực chất của một nền du lịch chưa hề chuyên nghiệp. Ông chủ của chuỗi nhà hàng - khách sạn Vĩnh Hưng nức tiếng Hội An kể rằng , vào Nửa ngày tối mát trời , dạo bước dưới chân cầu Cẩm Nam thì bỗng nghe một tiếng "bùm" khủng khiếp.
Ông cùng nhiều người lao đến nơi phát nổ và mau chóng nhận ra đấy là một túi rác khổng lồ do một ai đó đứng trên cầu vứt xuống khi con nước ròng đã vét tới nửa con sông Hoài. Chỉ một lát sau , nước lớn từ biển tràn vào sẽ đưa túi rác đã xổ tung trôi ngược về hướng cầu An Hội , và sẽ trôi tới tận chân Chùa Cầu.
Một điều kỳ lạ là lối sinh hoạt không văn minh chút nào như thế đã hiện diện trong các khu phố cổ từ hàng chục năm rồi. Đêm khuya , khi các cửa hàng đã đóng cửa , những túi rác lại được mang ra đặt dọc lòng đường và dĩ nhiên là chúng sẽ ở đó cho tới quá nửa đêm , khi đội vệ sinh bắt đầu một ngày làm việc. Hầu như không ai ở Hội An nhận ra rằng vào giờ đó du khách nước ngoài vẫn đang tràn trề các khu phố cổ.
"Hái quả nhưng cứ bỏ mặc cây" là hình ảnh ông Lê Văn Giảng , chú tâm UBND thành thị Hội An , ví von về tình trạng khai khẩn lao vụ du lịch ở đây. "Tôi đã nhắc bao nhiêu lần rồi , lặt bớt mấy cái bẹ khô đi , siêng năng làm vệ sinh cho nó đi , những hàng dừa lúc nào nhìn cũng xanh tươi , gọn ghẽ thì khung cảnh xung quanh mới thơm phức , quyến rũ”.
Ông Giảng kể tiếp: "Tôi hỏi ông chủ quán nước ở bãi Bìm ( xã đảo cù lao Chàm ) là có confirm nước dừa của ông ngọt lịm không? Có thấy cơm dừa trắng nõn không? Sao mà ông đổ cả đống xi măng , gạch đá lên gốc cây , bít hết cả rễ cây , không cho nó thở chỉ vì muốn gia tăng chút mặt bằng kinh doanh? Chắc là dừa đấy không phải do ông trồng nên ông không thương nó , đúng không?".
Đó là câu chuyện rất gần với văn hóa kinh dinh , gần gia chi dĩ là hệ quả của việc được hái quá nhiều trái ngọt có sẵn , dễ dàng tới nỗi lâu dần mất luôn thói quen giữ giàng cho trái ngọt không bị thoái hóa trở thành quả chua , quả đắng.

Hơn mười năm trước trong khi du lịch Hội An rầm rập hôm sớm với các loại sản phẩm ăn theo di sản phố cổ , du lịch Hội An tự hào về quá trình giữ giàng di sản , thói quen thuần phác , Hòa mục trong kinh dinh , sự đàng hoàng bất biến trước những thay đổi chóng mặt vì lượng khách quốc tế đổ xô đến , đem theo sự va đập ác liệt đa văn hóa.
Có ai đó còn tiếc nuối bà chủ một quán ăn giữa phố cổ đã hết sức gắng gỏl nấu món này , món khác không có trong thực đơn để đáp ứng cái gu bồi dưỡng sức khỏe của khách sau quãng đường dài.
Và bà luôn dọn đĩa thức ăn "lạ” đó với một nụ cười. Nhưng bây chừ phố cổ đầy rẫy những nhà hàng chuyên biệt hóa với món ăn Nhật , Pháp , Hoa hay chỉ là các món xứ sở , mất đi cái tình gia đình Hòa mục rất hiếm cóc cáy người Hội An xưa , thay vào đó là sự chuyên nghiệp ít tình cảm.
Gần đây đã rộ lên tiếng kêu ca của du khách Việt khi họ bắt gặp thái độ lãnh đạm , hét giá trên trời của người bán hàng lưu niệm , hay sự lãnh đạm của viên chức nhà hàng chuyên bán cho Tây. Vài năm trở lại đây , sự Hòa mục của người Hội An giảm sút ác liệt. Và du khách cũng phản ứng lại , cực điểm là việc khách không vào phố cổ vì cách làm ăn thiếu chuyên nghiệp qua việc bán vé vào cửa theo lối tận thu từng đồng thiếu hợp lý hồi tháng 4 vừa qua.
Còn một điều khá tế nhị mà các thương nhân trong ngành du lịch chỉ rỉ tai nhau chứ ít khi đưa ra mổ xẻ trên bàn hội nghị , đó là du lịch Hội An "sa sút vì hoa hồng". Việc chi tiền "hoa hồng" quá cao để tranh đua với nhau dẫn tới tình trạng giảm chất lượng lao vụ , sản phẩm ở ngay các doanh nghiệp may đo , bán hàng thời trang , hoặc ở các tiệc buffet nhà hàng.
Gần đây còn xuất hiện việc sao chép , nhái các sản phẩm , lao vụ cao cấp với giá bán rẻ mạt cũng sẽ "giết chết" các doanh nghiệp làm ăn tử tế! Bản "tự kiểm điểm" nói trên về du lịch Hội An được chính các doanh nghiệp Hội An tự vấn trong một hội nghị "cứu du lịch" do chính quyền tổ chức tại cù lao Chàm. Địa ngục Hội An bắt đầu dấn những điểm yếu , và không quá mộng tưởng về tài nguyên du lịch như vài năm trước!

Hội An phải tranh đua với nhau với... Đà Nẵng?
Vào các thời điểm du lịch tiện lợi nhất của năm 2013 và 6 tháng đầu năm 2014 , công suất phòng khách sạn Hội An chỉ đạt nhàng nhàng 58% , nhưng ở Đà Nẵng là trên 90% ở các khách sạn 4 , 5 sao , trên 60% ở các khách sạn dưới 3 sao.
Cách đây 10 năm , Đà Nẵng bắt đầu kéo những cái máy đãi cát tự chế ra bãi biển với lạc quan bờ cát phẳng lì , trắng trẻo , mịn màng sẽ giữ chân du khách thêm Nửa ngày nữa. Giờ thì sao , trong khi bãi biển Đà Nẵng đứng ở vịt đàn hàng đầu thế giới thì suốt dọc bảy cây số Cửa Đại , Hội An , trừ những bãi tắm do các khu du lịch khai khẩn , các điểm còn lại đầy rác , hơi nóng và dốc đứng.
Xưa giờ khách Bắc Âu Ấy là thịt thà quen thuộc nhất của du lịch Hội An. Trong chuye thì khách Thái Lan là chủ yếu , gần đây có thêm khách Trung Quốc. Khi kinh tế châu Âu còn chưa thoát khỏi khủng hoảng , và các cuộc đảo chính ở Bangkok vẫn tiếp tục xảy ra , thì khách tới Hội An càng thêm thưa vắng.
"Tại sao không nghĩ tới việc khai khẩn thịt thà nội địa khi mà chúng ta chẳng thể làm gì trước những biến động từng ngày tình hình kinh tế , chính trị của thế giới?" , đây là câu hỏi của ông Nguyễn Sự , bí thơ Thành ủy Hội An.
dĩ nhiên chọn câu hỏi này không hẳn đã là một bước lùi trong cách nghĩ của một nơi đã từng có quá khứ huy hoàng trên giới buôn bán du lịch thế giới như Hội An , nhưng cũng không hẳn là một lựa chọn của người đang ở thế thượng phong.

Điểm đến số 1 của miền Trung ở thời điểm này là đà Nẵng , từ tham quan , vui chơi tiêu khiển , ăn uống tới lưu trú. Điều này đã có nhiều tổ chức du lịch thế giới dấn , nhưng sự "đầu hàng" đến từ chính các doanh nghiệp đang kinh dinh lao vụ tại Hội An.
Họ dấn trong hai năm qua , Hội An đã phải cam phận làm vệ tinh cho chính cái nơi đã từng được gọi là vệ tinh của mình , khách nội địa đến miền Trung giờ chỉ ở lại Đà Nẵng. Giản đơn là sản phẩm du lịch ở Hội An đã không còn mới lạ nữa.
Trước đòi hỏi mang tính "chiến lược" đó , cù lao Chàm nổi lên như là một phúc tinh cho kế hoạch thiết kế một loại hình du lịch không chỉ Hội An mà cả Quảng Nam đã theo đuổi nhiều năm nay , "du lịch trải nghiệm". Tựa hồ thời điểm cũng đã đến , sang năm thì toàn bộ xã đảo này sẽ được cung cấp điện lưới quốc gia bằng cáp ngầm xuyên biển.
Và một tuyến xương sống chạy dọc đảo chính Hòn Lao kéo dài từ bãi Hương lên tới bãi Ông sẽ được đưa vào sử dụng , khiến cho việc kết nối các điểm tham quan , ngơi nghỉ trở thành tiện lợi hơn rất nhiều.
"Không hẳn là chúng ta chỉ quen ăn sẵn , và chưa từng nghĩ tới việc mở mang không gian du lịch Hội An , Sự tình là lựa chọn một sự trả giá. Khai thác cù lao Chàm như thế nào mà vẫn giữ được nó nguyên lành là khu dự trữ sinh quyển thế giới là một câu hỏi cực khó mà chúng ta vẫn đang chờ các doanh nghiệp kinh dinh du lịch cho ý kiến.
Điều quan yếu là giờ đây chúng ta không còn mộng tưởng nữa , chúng ta hiểu tự mình phải tạo ra một sản phẩm như thế nào để vài năm sau sẽ nhận được gì , vì chẳng thể trồng một cây chanh để mơ mộng có ngày hái cam" , ông Sự nói.